ترموگراف دستگاهی است که دمای سطوح را به شکل طیف رنگی ثبت کرده و نمایش می دهد.
و در واقع طول موج های بلند که از اشیاء ساطع می شود و حامل انرژی تابشی است را ثبت می کند.
شکل 1 ترموگراف پرندهایی با تراکم کمتر (5 عدد پرنده به ازای هر متر مربع)
شکل 2 ترموگراف پرنده هایی با تراکم شرایط تجاری (13 عدد پرنده به ازای هر مترمربع)
شکل 3 ماکزیمم دمای سر پرنده با تراکم کمتر (5 عدد پرنده به ازای هر متر مربع)
شکل 4 ماکزیمم دمای سر پرنده با شرایط تجاری معمولی (13 عدد پرنده به ازای هر مترمربع)
پرورش دهندگان طیور به طور متداول تنها به دمای هوای سالن توجه می نمایند این در حالی است که علاوه بر دما، دمای واقعی پرنده تحت عوامل محیطی بسیاری از جمله دمای سالن، رطوبت، سرعت هوا و تراکم تحت تاثیر قرار میگیرد. بطور مثال هنگامی که رطوبت هوا افزایش می یابد پرندگان توانایی کمتری در تبخیر آب از طریق شش ها داشته و احساس گرمایی بیشتری نسبت به همین دمای هوا با رطوبت کمتر خواهند داشت. با افزایش سرعت عبور هوا از سطح بدن پرنده امکان انتقال بهتری برای دمای بدن پرنده به هوا میسر می شود و پرنده احساس خنکی بیشتری می نماید در حالیکه دمای سالن تغییری نمی کند. دمای 24 درجه سانتی گراد یک دمای مطلوب برای پرنده می باشد در حالیکه سرعت جریان هوا صفر و رطوبت 94 درصد باشد موجب بروز استرس گرمایی و اگر دمای 24 درجه سانتیگراد و با هوای 700 فوت بر دقیقه با رطوبت 20 درصد باشد موجب احساس سرما در پرندگان می شود.
علاوه بر دما، رطوبت و سرعت هوا تراکم پرنده در هر متر مربع نیز بر دمای بدن پرنده تاثیر گذار است.
شکل شماره 5 – دمای داخلی بدن طیور با دو تراکم متفاوت
شکل 5 نشان دهنده دمای داخلی بدن طیور با تراکم 5 عدد در هر متر مربع و 13 عدد در هر متر مربع را در دمای محیط 24 درجه سانتی گراد نشان می دهد. دمای محیط و رطوبت نسبی و سرعت عبور هوا در سالن برای هر دو گروه یکسان بود اما دمای بدن پرنده ها متفاوت از یکدیگر بود این در حالی بود که دمای داخلی بدن پرنده هایی با تراکم کمتر در محدوده نرمال 41 الی 42 درجه سانتی گراد بود و با افزایش وزن پرنده و افزایش تراکم جوجه در واحد سطح دمای داخلی بدن آنها نیز2 درجه افزایش یافت. 2 درجه افزایش دمای داخلی بدن هر چند ممکن است خیلی مهم به نظر نرسد اما بایستی دمای محیط 2.5 الی 5 درجه کاهش یابد تا 2 درجه دمای داخلی بدن پرنده کاهش یابد.
این در حالی است که دمای سر و پا نشانگر خوبی از دمای داخلی بدن پرنده بود و در پرندگانی که در تراکم بالاتری پرورش می یافتند بالاتر بود.
این مطلب برای جیره هایی بر پایه کنسانتره مرغی مهم است. دمای بالاتر در پرندگان با تراکم 13 عدد در هر متر مربع نشان دهنده جریان کمتر هوا در اطراف بدن پرنده می باشد. این امر موید لزوم استفاده از تهویه عرضی و یا اینلت در زمان آب و هوای سرد می باشد زیرا در این سیستم تهویه، هدف حداقل سرعت عبور از سطح بدن پرنده می باشد در آب و هوای گرم از سیستم تهویه تونلی استفاده می شود که هدف حداکثر سرعت عبور هوا از سطح بدن پرنده و پرنده احساس خنکی بیشتری در این شرایط خواهد داشت اما بایستی توجه نمود با افزایش تراکم، جریان هوا در سطح بدن پرنده و انتقال دما از بدن پرنده به محیط کاهش خواهد یافت.
تراکم در زمان شب و تاریکی که پرنده استراحت می کند عامل موثرتری می باشد. بطوریکه در هنگام تاریکی دمای بدن پرندگان با 5 قطعه مرغ در هر متر مربع تنها یک درجه افزایش یافت در حالیکه دمای داخلی بدن در پرندگان با تراکم شرایط تجاری 3 الی 4 درجه افزایش یافت و دلیل افزایش دما در زمان تاریکی می تواند ناشی از آن باشد که پرنده در زمان تاریکی بر روی زمین نشسته و سرعت جریان هوا در اطراف بدن پرنده کاهش مییابد.و نشستن طولانی مدت پرنده موجب افزایش بیشتر دمای داخلی بدن پرنده می گردد.
قابل توجه مرغداران مصرف کننده کنسانتره های مرغی، این مطالب به این معنا نیست که برای آنکه پرنده احساس راحتی کند بایستی در هر متر مربع 6 قطعه پرنده پرورش داد بلکه موید آن است که برای مدیریت سالن بایستی به دما، رطوبت نسبی و تراکم به خصوص در فصول گرم سال توجه بیشتری نمود. با کاهش فضای بستر برای هر جوجه هوای کمتری از بین پرندگان عبور خواهد کرد و در نتیجه دمایی که پرنده احساس می کند با دمای دماسنج تفاوت بیشتری خواهد داشت.
در اوایل دوره پرورش به دلیل آنکه جوجه ها فاصله زیادی تا وزن نهایی یا بارگیری دارند و فضای کمتری به ازای هر جوجه در هر متر مربع نیاز است تراکم تاثیر خود را به خوبی نشان نمی دهد البته لازم به ذکر است محدودیت در فضای دانخوری و آبخوری نیز یکی از نکات منفی پرورش با تراکم بالاست که موجب برهم خوردن یکنواختی گله می شود و در سنین بالاتر و علی الخصوص از هفته پنجم پرورش به بالا تراکم با 13 قطعه در هر متر مربع باعث افزایش دمای داخلی بدن پرنده شده و برای تامین آسایش پرنده و داشتن حداکثر عملکرد نیاز به دمای پایین تری از محیط وجود خواهد داشت
تعیین بهترین دما متناسب با تراکم پرنده مشکل است و پرورش دهندگان بر اساس رفتار پرنده، نحوه تراکنش، میزان له له زدن، مقدار مصرف خوراک و وزن گیری می توانند به طور تجربی بهترین دمای متناسب با تراکم مورد نظر را متوجه شوند.
منبع
Czarick, M., Ming Lin Teo, M., Fairchild, B., 2017.Bird Density and Its Influence on Effective Temperature. Poultry Housing Tips. Volume 29 Number 5