نور نامی است که برای تشعشات الکترومغناطیسی مرئی استفاده می شود

گالی لوکس اصطلاحی است که شدت نور دریافت شده توسط طیور را توصیف می کند

دید در انسان و طیور باهم مغایرت دارد. در مقایسه با انسان، پرندگان چشم بزرگتری دارند و وزن دو چشم بیش از وزن مغز است. به دلیل قرار گرفتن چشم در دو سمت جانبی سر، پرنده دید دو چشمی متمرکز، اندک، ولی دید تک چشمی گسترده ای دارد. در محدوده پایین دید تا حد زیادی نزدیک بین اما در این حالت به پرنده این امکان را می دهد که اجسام دور را نیز در کانون دید داشته باشد.این حالت چشم به پرنده اجازه می دهد همچنان که در جست و جوی دانه است حالت آماده باش داشته باشد.

نور از دو مسیر به مغز می رسد و باعث تغییرات رفتاري و فعالیت جنسی طیور می شود. نور از طریق جمجمه و چشم به مغز می رسد، نور بالاتر از 4 لوکس می تواند از جمجمه عبور کرده و باعث تحریک غده پینه آل و هیپوتالاموس در مغز شود.

برنامه نوری در نیمچه های تخمگذار :

اصلی ترین تاثیر افزایش طول روز طی دوره پرورش کنترل زمان بلوغ است برنامه نوری در نیمچه های تخمگذار تاخیر افتادن بلوغ جنسی در اثر:

کاهش مصرف خوراک

کاهش رشد نیمچه ناشی از طول روز کوتاه

توجه به این نکته برای استفاده کنندگان کنسانتره طیورضروری است که سن و وزن بدن در زمان اولين تخم مرغ تاثير زيادي بر تعداد و وزن تخم مرغ دارد.

هدف از برنامه نوري طي دوره پرورش :

دستيابي به بلوغ جنسي

وزن بدن مطلوب در سن مناسب

اگر برنامه نوري كاهش تدريجي مورد استفاده قرار گيرد:

بهتر است زمان خاموش كردن نور ثابت و زمان روشن كردن لامپ ها تغيير كند

جوجه ها به دليل داشتن ساعت متابوليكي در بدن به خوبي مي فهمند كه در زمان غروب بايد چينه دان را پر نموده و در محل خواب خود مستقر شوند.

شدت نور:

شدت نور كم ممكن است بلوغ جنسي را به تاخير بيندازد حداقل مقدار شدت نور قابل قبول در سالن نوري است كه به پرنده توانايي تمايز پرنده هاي ديگر و تجهيزات داده شود.

حداقل شدت نور براي طيور بايد 5 لوكس باشد اگر يك پرورش دهنده مجبور به كنترل زمان بلوغ جنسي است عايق سازي نسبت به نفوذ نور اهميت زيادي خواهد داشت بلوغ جنسي در نيمچه هايي كه تحت نور سفيد يا نور قرمز تك رنگ پرورش مي يابند سريع تر اتفاق مي افتد.

پرنده ها قادرند در نور فرابنفش ببينند، عرضه نور فرابنفش به همراه نور سفيد در بوقلمون با پر هاي سفيد سبب:

كاهش رفتارهاي تهاجمي

پر درآوري بهتر

مرگ و مير كمتر

برنامه نوري دوره تخم گذاري:

اولين هدف برنامه نوري طي دوره انتقال به آشيانه تخمگذاري تحريك مصرف خوراك است كه نيمچه ها به رشد حدود 70 تا 80 گرم در هفته ادامه دهند در طي دوره انتقال از سالن پرورش به توليد ممكن است همراه با تغييرات مربوط به مصرف آب و خوراك تغيير در منبع نور و درجه حرارت محيط همراه باشد اگر در طي اين دوره عادت پذيري افزايش طول روز به پرنده ها داده نشود كاهش 10 الي 20 گرمي مصرف خوراك غير عادي نيست دومین هدف برنامه نوری افزايش طول نوردهی وآغاز تحريك جنسي است به صورتي كه گله در زمان مناسب بالغ شود.

وقتی گله درحال تخمگذاری است طول روز بر میزان تخمگذاری و کنترل زمان تخم مرغ تاثیر خواهد داشت همچنین شدت نور به ویژه از طریق کنترل رفتار خودخوری بر آسایش پرنده اثر خواهد داشت یک دیدگاه برای تشویق مصرف خوراک طی اوایل تخمگذاری اعمال موقتی یک یا دو ساعت روشنایی در اواسط شب است

لازم به ذکر است، مرغدارانی که از کنسانتره طیور استفاده می کنند در صورت تمایل به استفاده از اعمال موقتی یک یا دو ساعت روشنایی در اواسط شب بايد طول زمان تاریکی بعد از غروب حداقل یک ساعت بیشتر از نوبت دوم تاریکی باشد بطور مثال:

می توان یک برنامه نوری را به 2 ساعت روشنایی 3 ساعت تاریکی 14 ساعت روشنایی و 5 ساعت تاریکی تقسیم بندی نمود مرغ ها در طول دوره روشنایی حرارت بیشتری نسبت به زمان تاریکی تولید می نمایند بنابراین افزایش بیش از حد طول روز موجب افزایش ضریب تبدیل خواهد شد

طولانی تر بودن روشنایی در مرغان تخم گذار باعث :

افزایش مصرف برق دوره

پوسته های نازک تر

تخم مرغ کمر دار(كشيده)

افزایش مرگ و میر

توجه به این نکته ضروری است که اعمال روشنایی دائم با لامپ رشته ای با شدت 45 لوکس باعث کاهش سطح ایمنی در جوجه ها می شود. هر دو شرایط تاریکی و روشنایی دایم باعث بروز بی حالی می شود که این شرایط می تواند از یک تنش متابولیک عمومی ایجاد شود.

برخلاف مرغان تخمگذار برنامه نوری در جوجه گوشتی تنها براساس مصرف خوراک، رشد، بازده تبدیل خوراک و رفاه پرنده مورد نظر است.

لازم به ذکر است که مصرف خوراک و رشد تا سن 21 روزگی همبستگی مثبتی با طول روز دارد که این تاثیر بعد از سن 21 روزگی کمتر مي شود به نحوی که بین پرنده با 12 ساعت روشنایی و بیشتر از آن تفاوتی در وزن و رشد در سن 42 روزگی نيست پژوهش ها نشان داده که جوجه های گوشتی تحت 12 تا 14 ساعت روشنایی قرار دارند اگر قبل از اجرای خاموشی یک دوره کاهش شدت نور داده شود طيور قادرند نسبت به قطع یکباره نور دوره تاریکی را بهتر پیش بینی کنند.

برنامه نوری در جوجه های گوشتی :

در ابتدا بهتر است به جوجه های گوشتی نور سبز داده شود و سپس در 10 روزگی آنها را به نور قرمز منتقل کرد تاکید باید کرد که این آزمایش ها با استفاده از منابع نور تک رنگ واقعی و نه با استفاده از لامپ های رنگی تجاری انجام شده است. در حقیقت وزن بدن جوجه های گوشتی که در شرایط نوری مختلف از لامپ رشته ای 15 واتی با شدت 2 لوکس تا لامپ فلورسنت 40 واتی با شدت 20 لوکس پرورش یافته بودند یکسان بود برنامه نوری مورد استفاده در جوجه گوشتی متناسب با مدت زمان پرورش تغییر خواهد نمود.

در صورتیکه سن کشتار مطلوب 42 روزه باشد اعمال 6 ساعت تاریکی برای 21 روز اول و از آن به بعد طول روز 23 ساعته یا برنامه نوری متناوب با چرخه کوتاه از 7 روزگی باعث بهبود عملکرد و افزایش سطح ایمنی نسبت به پرنده هایی که در نور دائم پرورش یافتند بود.

نوردهی در مرغ مادر و جیره بر پایه کنسانتره طیور:

نوردهی در مرغ مادر بسیار پیچیده است زیرا نمی توان به سادگی آنها را جوجه هایی با جثه بزرگ در نظر گرفت مرغ مادر گوشتی دارای تولید مثل فصلی است پاسخ به برنامه نوری با توجه به وزن بدن پرنده متفاوت است قسمت عمده کنترل بلوغ جنسی مربوط به برنامه محدودیت غذایی است.

اگر مرغ مادر طی دوره پرورش در معرض طول روزهای متغییر یا طول روزهای با کاهش طبیعی قرار گیرند باید از الگوی طبیعی استفاده کرد و طول روز را در 20 هفتگی دست کم به 14 ساعت افزایش داد لامپ قرمز موجب تسریع در بلوغ جنسی در پرندگان اهلی می شود اما مدارکی دال بر اینکه بهتر بودن یک نوع لامپ بر نوع لامپ دیگر در پروش مرغان مادر وجود ندارد اگر نیمچه ها در سن بیشتری به طول روز بلند منتقل شوند تاخیر حاصل در ارتباط با سن به وسیله اثر تحریک نوری در وزن بدن سنگین تر جبران خواهد شد علاوه بر این تاثیر این افزایش با توجه به مقدار افزایش روزانه خوراک بعد از انتقال پرنده ها به طول روز بلند تفاوت خواهد کرد

نباید قبل از اینکه 19 هفته سن داشته باشند تحریک نوری شوند اگر مرغ مادر گوشتی زودتر از 19 هفته به طول روز بلند منتقل شود احتمالا توسعه جنسی در نسبتی از پرنده ها هفته ها یا حتی ماه ها به تاخیر می افتد اگر گله غیر یکنواخت باشد بهتر است زمان تحریک نوری به تاخیر افتد پرنده ها می توانند به خوبی با تغییر ناگهانی روز کنار بیایند و برای رسیدن به عملکرد بهینه نیازی به اعمال برنامه افزایش تدریجی نیست

پیشنهاد شده است که عدم افزایش طول روز بی درنگ بعد از افزایش اولیه آن سودمند است و بهتر است که افزایش ها در اواخر دوره تخم گذاری اعمال شوند.