نحوه ذخیره سازی و حمل ونقل واکسن طیور:

واکسن در یخچال اختصاصی و در دمای 8-2 درجه سانتی گراد باید نگهداری شود.

از یک دماسنج ماکزیمم مینیمم برای کنترل مرتب درجه حرارت استفاده گردد

 مقدار دوز مورد نیاز براساس هر 1000 پرنده محاسبه گردد.

 قابل توجه مصرف کنندگان کنسانتره مرغی، انتقال واکسن از محل نگهداری به محل انجام عملیات واکسیناسیون می بایست در درون کیسه خنک و یا جعبه یونولیت صورت گرفته تا از حفظ دما در شرایط 8-2 درجه سانتی گراد اطمینان حاصل شود.

 تجهیزات مورد نیاز برای انجام عملیات واکسیناسیون طیور:

1-   مخزن پلاستیکی (با حجم حدودا 80 لیتر)

2  -   ظرفهای کوچک آب پاش که نقش توزیع کننده آب را داشته و یا در بهترین حالت به شکل ظرف مخصوص واکسیناسیون با حجم 10-5 لیتر می باشند.

3-     ظرف شیشه ای مدرج

4- سطل تمیز و یا شیلنگ برای مخلوط کردن واکسن و برداشت از آن

5-     شیر چربی گرفته شده

6- همزن ( پلاستیکی )

7- یک قطعه چوب ( پلاستیک ) بلند برای مثال یک پارو

  نحوه آماده سازی واکسن و اجرای عملیات واکسیناسیون طیور – یاد آوری چند نکته مهم:

1) انجام مراحل آماده سازی واکسن می بایست بر روی یک سطح تمیز صورت پذیرد ( برای این منظور استفاده از سفره های یکبار مصرف آشپزخانه و یا روزنامه تمیزی که بر روی سطح یک میز پهن شده اند مناسب می باشد. )

2) در تمامی مراحل از دستکش های یکبار مصرف بایست استفاده شود.

3) ابتدا محلول خنثی سازی یون کلر در حجم کوچکی از محلول واکسیناسیون اصلی ( 10-5 لیتر ) تهیه شده و سپس با حجم بیشتری از آب مخلوط می گردد. برای خنثی شدن یون کلر موجود در آب می بایست حداقل به مدت 20 دقیقه آن را به حال خود رها کنید.

4) درپوش های فلزی شیشه های واکسن را بردارید

5) حدودا یک الی دو لیتر از آبی که یون کلر آن خنثی شده است را در ظرف کوچکی بریزید. شیشه حاوی واکسن را به زیر سطح آب فرو برده و سپس درپوش چوب پنبه ای واکسن را بردارید.

6) از حل شدن قرص واکسن اطمینان حاصل نمائید.

7) محلول مورد نظر را به آرامی و به طور کامل بهم زده و سپس بقیه آب مورد نیاز که معادل مصرف روز قبل سالن در مدت 2-5 /1 ساعت پس از توزیع دان به اضافه 5 درصد اضافی می باشد را به طور محلول اضافه نمائید.

8) محلول فوق را به طور کامل با بقیه آب موجود در مخزن مخلوط کرده و توسط یک میله پلاستیکی بخوبی بهم بزنید و یا اینکه محلول مذکور را در زیر آب پاش قرار داده که با فرو بردن لوله مکنده آب پاش درون این محلول به خوبی هم زده شود.

9) پیش از آنکه آبخوری های سالن تا سطح پرندگان پایین آورده شوند بایست تمامی آنها با آب حاوی واکسن پر شوند در سالن های مجهز به آبخوری نیپل، سطلی را در انتهای خط آبرسانی قرار دهید تا آب بدون واکسن موجود در خط تخلیه شود. به عنوان یک راهنمای کلی از هر 3 متر طول خط آبخوری نیپل بایستی 1 لیتر آب به خارج تخلیه گردد. این عمل رابرای تمامی خطوط آبرسانی موجود در سالن تکرار نمائید تا آب رنگین حاوی واکسن مشاهده شود. زمانیکه تخلیه آب به اتمام رسید خط آبرسانی سالن را تا ارتفاع معمول قابل دسترس برای پرندگان پایین بیاورید

10) در طول اجرای عملیات واکسیناسیون حداقل دو مرتبه در میان پرندگان سالن حرکت کنید تا آنها را به مصرف یکنواخت واکسن تشویق نموده و نیز از جریان داشتن واکسن در تمامی آبخوری ها اطمینان حاصل کرده باشید.

11) رفتار آشامیدن پرنده را نظاره کرده و در این مورد اطمینان حاصل نمائید که تمامی پرندگان به آب دسترسی دارند و دوز واکسن را دریافت می کنند.

12) سرعت مصرف واکسن را مورد پایش قرار دهید تا از صحت محاسبات خود در رابطه با مصرف محلول واکسن در طول مدت 2 ساعت مطمئن گردید .

توجه: در شروع اجرای عملیات واکسیناسیون مصرف واکسن نسبتا با سرعت بیشتری انجام می شود.

13) زمانیکه آب حاوی واکسن در آبخوری ها به مصرف رسید می بایستی از آب لوله اصلی به آبخوری ها اضافه شود. واکسن نباید با افزودن آب لوله اصلی رقیق شود.

14) تمامی تجهیزات مورد استفاده در عملیات واکسیناسیون بایستی تمیز باشند. اما برای تمیز کردن آنها از محلول ضد عفونی نبایستی استفاده شده باشد.

تمیز کردن و انبار نمودن تجهیزات مورد استفاده در عملیات واکسیناسیون طیور:

* تجهیزات مورد استفاده در واکسیناسیون را با آب تمیز بشویید. در این رابطه از هیچگونه ماده شوینده و یا ضد عفونی کننده استفاده نکنید.

* تمامی تجهیزات مورد نظر را درون کیسه های پلاستیکی درزبندی شده قرار داده و در محل تمیزی در فارم انبار نمایید.

* سیستم آبرسانی سالن بایستی تمیز شود.

  برنامه زمان بندی اجرای عملیات واکسیناسیون طیور:

روز قبل از انجام واکسیناسیون برنامه زمان بندی بایستی ترسیم شده باشد. در حالیکه قرار است چندین سالن در یک روز واکسینه شوند برای هر سالن بایستی یک برنامه زمان بندی تهیه شده و عملیات زمانی انجام شود که اجرای صحیح واکسیناسیون هر سالن در مدت زمان مقرر عملی باشد.

در ادامه مثالی از برنامه زمانبندی اجرای عملیات واکسیناسیون برای مصرف کنندگان کنسانتره مرغی آورده شده است:

* ساعت 45 / 8- 8 صبح : توزیع دان و آب

* ساعت 45 / 8 صبح : آب آبخوری ها را ببندید و اجازه دهید پرندگان باقیمانده آب درون آبخوری ها را مصرف کنند ( حدوداً 20 دقیقه )

*ساعت 05 / 9 صبح: آبخوری ها یا خطوط آبخوری سالن را بالا بکشید تا در دسترس پرندگان نباشند.

* ساعت 05 / 10- 05 / 9 صبح: این زمان مدت محرومیت پرندگان از آب می باشد. به اندازه آبی که در مدت 2-5 / 1 ساعت نوشیده می شود واکسن درست کنید.

*ساعت 10 / 10: آب باقیمانده در هر آبخوری و یا خط آبرسانی را خارج سازید (به ازای هر 3 متر خط آبرسانی معادل یک لیتر) تا جائیکه آب به رنگ سفید ( شیری رنگ ) پدیدار شود. سپس آبخوری ها یا خطوط آبرسانی را پایین آورید تا پرندگان بتوانند استفاده کنند.

* ساعت 10 / 12- 10 / 10 صبح: دراین مدت عملیات واکسیناسیون انجام می شود. در خلال مدت واکسیناسیون دو مرتبه ما بین پرندگان راه رفته تا از جریان واکسن درون تمامی خطوط آبرسانی و نیز در تمامی آبخوری ها اطمینان حاصل نمائید.

* ساعت 10 / 12 بعد از ظهر: بعد از واکسیناسیون آب اصلی سالن را باز کنید. در این زمان پرندگان از مخزن آب اصلی تمیز استفاده می کنند.

  ارزیابی میزان کار آمدی واکسیناسیون به روش آشامیدنی برای مصرف کنندگان کنسانتره مرغی :

پس از اتمام عملیات واکسیناسیون بر آورد میزان کارآمدی واکسیناسیون حائز اهمیت می باشد. این پایش می تواند با استفاده از محصولات رنگی که بر روی زبان پرنده ایجاد لکه رنگی می کنند صورت پذیرد. توصیه می شود که برای ارزیابی نحوه انجام عملیات واکسیناسیون در هر گله، حداقل یکبار از قرص های رنگی استفاده شود. در این رابطه محصولات فراوانی موجود می باشند. شدت رنگ آبی بر روی زبان پرنده بعد از انجام عملیات واکسیناسیون بسته به نوع قرص رنگی مورد استفاده متفاوت بوده و بتدریج با گذشت زمان اثر آن کاهش می یابد.

در ارزیابی میزان کارآمدی عملیات واکسیناسیون بایستی به دقت از دستورالعمل شرکت های تولید کننده قرص های رنگی پیروی شود. برای این منظور می بایست حداقل یکصد عدد پرنده را از سه مکان مختلف در سالن برای تعیین میزان رنگی بودن زبان و تناسب تقریبی رنگی بودن آن با دوز واکسن، مورد آزمون قرار گیرند. چنانچه عملیات واکسیناسیون با موفقیت انجام شده باشد حداقل 90% پرندگان مورد آزمون بر حسب توصیه های شرکت تولید کننده قرص های فوق، زبانشان بخوبی رنگی شده باشد.

چنانچه در مورد میزان کارآمدی عملیات واکسیناسیون گله شک و شبهه ای وجود دارد مدیر تولید فارم یا دامپزشک مسئول بایستی مطلع گردند.

( واکسیناسیون گروهی گله به روش آشامیدنی روش ساده و سریع برای اجرای عملیات واکسیناسیون بوده که می تواند علیه بیماری ایمنیت خوب و یکنواختی را ایجاد نماید )

تفسیر سرولوژیکی

مصرف کنندگان کنسانتره مرغی و طیور بایستی بخاطر داشته باشند که، واکسیناسیون پرندگان به روش صحیح به تنهایی کفایت نکرده و به معنای ایمنیت علیه بیماری که برای آن واکسینه شده اند نمی باشد. میزان ایمنیت باردیابی حضور آنتی بادی های مرتبط با آن بیماری ارزیابی می گردد. این امر می تواند با استفاده از روش ساده بیوشیمیایی ELiSA که حضور آنتی بادی ها در یک نمونه را تشخیص می دهد انجام پذیرد. عملیات واکسیناسیون زمانی موفقیت آمیز است که سطح آنتی بادی ها (یا تیتر) در نمونه بالا بوده و نیز تنوع ما بین تیترهای افراد حداقل باشد. عموما سه هفته بعد از انجام عملیات واکسیناسیون (یا درگیری) مقادیر آنتی بادی افزایش پیدا می کنند. تیتر های آنتی بادی بایست با خونگیری نمونه ای از جمعیت (20 پرنده ) تعیین شوند.

 ( دستیابی به نتایج رضایت بخش فقط در سایه مدیریت خوب در اجرای عملیات واکسیناسیون و پایش دقیق پرندگان از بابت عکس العمل مناسب به واکسیناسیون میسر می باشد )

میزان آنتی بادی های تولید شده توسط هر پرنده به برخی عوامل ذیل بستگی دارد:

روش اجرای واکسیناسیون: برای مثال با انجام واکسیناسیون به روش آشامیدنی نسبت به روش اسپری آنتی بادی های قوی تر تولید می شوند.

دوز واکسیناسیون

 برنامه واکسیناسیون به چه چیز هایی بستگی دارد؟ واکسن ها از چه نوع بوده و چه حدتی دارند؟

-حدت واکسن:  برای مثال کلا هر قدر واکسن حدت بیشتری داشته باشد قابلیت تولید امنیت بالاتری خواهد داشت( به علت تولید مقادیر بیشتر آنتی بادی ها)

-         سن

-         نوع پرنده

-         تغذیه

-         عواملی که سبب سرکوب سیستم ایمنی بدن می گردد

به هنگام ارزیابی میزان عکس العمل پرنده به واکسن دو عامل ذیل بایست مد نظر قرار گیرند

* تیتر ها که همانا میزان آنتی بادی هایی هستند که هر یک از پرندگان تولید کرده اند در واقع شاخصی برای تعیین میزان عکس العمل سیستم ایمنی می باشند.

* ضریب پراکندگی (cv) بیانگر میزان شباهت مقادیر تیترهای آنتی بادی هر پرنده با پرنده دیگر در درون همان جمعیت است.

 در کل برای تمامی بیماری ها میزان cv بایستی کمتر از 50% باشد. همچنین بایستی خاطر نشان کرد که در هر فارم برای تعیین میزان عکس العمل تولید آنتی بادی ها از یک تیتر آستانه ایمنیت پایه استفاده شود. این آستانه ایمنیت پایه تیتر مورد انتظار یا عکس العمل تولید آنتی بادی و نیز cv مورد نظر برای هر یک از بیماری هایی که پرندگان شما بر علیه آنها واکسینه شده اند را فراهم می کند.

آستانه های ایمنیت پایه اصولا از میانگین تیترهای پایه گرفته شده کل فارم در طول 12 ماه گذشته و با استفاده از همان برنامه واکسیناسیون بدست می آیند. چنانچه تیتر آستانه ایمنیت پایه از تیترهای مورد انتظاری که شرکت تولید کننده واکسن بدان اشاره کرده متفاوت باشد بایستی موضوع بررسی شده و اگر در جهت اصلاح آن کاری باید انجام شود، اقدامات لازم صورت پذیرد. اطلاعات بیشتر در مورد تعیین میزان کارآمدی عکس العمل پرندگان به واکسیناسیون را می توان از مراجع دامپزشکی منطقه ای کسب نمود.

جمع بندی واکسیناسیون طیور

واکسیناسیون گروهی گله به روش آشامیدنی روشی ساده و سریع برای اجرای عملیات واکسیناسیون بوده که می تواند علیه بیماری ایمنیت خوب و یکنواختی را ایجاد نماید

به علت اینکه در این روش پرنده کمتر دستکاری می شود می تواند در بهبود عملکردهای قابل اندازه گیری آن در آینده نظیر روند افزایش وزن، یکنواختی گله، تولید تخم مرغ و قابلیت جوجه درآوری موثر واقع شود. اما بایستی خاطر نشان کرد که دستیابی به نتایج رضایت بخش مذکور فقط در سایه مدیریت خوب در اجرای عملیات واکسیناسیون و پایش دقیق پرندگان از بابت عکس العمل مناسب به واکسیناسیون میسر می باشد.