تجهیزات مکانیکی یک آشیانه پرورش یا نگهداری طیور با توجه به شرایط اقلیمی اصولا به دو روش

مجزا یا تلفیقی از هر دو شیوه می توانند نصب گردیده و بسته به شرایط آب وهوایی و سن طیور مورد استفاده قرار گیرند.

سیستم تهویه تونلی: این سیستم به دلیل تبدیل محیط آشیانه به چیزی شبیه یک تونل که هوا در آن جریان دارد اینگونه نامگذاری گردیده است. در یک سیستم تهویه تونلی همه فن های خروجی در یک طرف سالن و تمام ورودی های هوا در دیوارهای جانبی و یا در انتهای دیگر قرار گرفته اند.

این سیستم اصولا یک سیستم رایج در مناطق دارای آب و هوای گرم است. هوای تمیز از طریق ورودی ها با سرعت حداقل 350 تا 400 فوت در دقیقه به درون سالن کشیده می شود. این هوا با سرعتی نسبتا بالا در طول سالن به جریان افتاده و سرمای مشخصی برای طیور بوجود می آورد. عدم وجود درز و شکاف و روزنه در و دیوار و سقف سالن جهت جلوگیری از ورود هوا غیر از ورودی ها، ضامن عملکرد بهتر این سیستم می باشد. در شرایط گرمایی بحرانی نصب پدهای سلولزی خیس در مسیر ورود هوا از ورودی هایی که در یک سوی سالن قرار دارد و همزمان با آن مسدود کردن ورودی های جانبی کمک موثری در جهت هر چه نزدیکتر شدن به دمای مطلوب می نماید

سیستم تهویه عرضی:

در این سیستم فن ها، ورودی های هوا، پنجره ها یا پرده ها تماما بر روی دیوارهای جانبی نصب گردیده اند. بسته به طراحی ساختمان ممکن است مجموعه فن ها بر روی یکی از دیوارهای جانبی و ورودی ها بر روی دیوار دیگر قرار داشته باشند ولی وجود پنجره ها یا پرده ها در هر دو دیوار جانبی به منظور استفاده از تهویه طبیعی در صورت لزوم ضروری است. ثمر بخشی این سیستم بستگی تام به تطبیق مناسب فن های خروجی و ورودی های هوا به منظور ایجاد مکش در یک سطح مناسب دارد. می توان سیستم های تهویه تونلی و عرضی و پنجره ها یا پرده های دیوارهای جانبی را بسته به شرایط محیطی به طرز مطلوبی با هم تلفیق و تطبیق نمود.

انواع سیستم های تهویه با فن از نظر فشار ساکن:

همانگونه که قبلا ذکر گردید فشار ساکن یا استاتیک عبارت از تفاوت فشاری است که فن ها بین داخل و خارج ساختمانی که بطور مکانیکی در حال تهویه می باشد بوجود می آورند و بر دو نوع منفی و مثبت به شرح زیر تقسیم می شود اساسا فن ها می توانند به دو روش برای تهویه یک سالن پرورشی طیور مورد استفاده قرار گیرد. آن ها می توانند هوا را به داخل سالن برده و یا اینکه هوای سالن را به سمت خارج بکشند. وقتی فن ها هوای خارج را به داخل سالن می دمند به عنوان یک سیستم فشار مثبت نامیده می شود و هنگامی که هوای سالن توسط فن به خارج از سالن هدایت می شود بنام سیستم فشار منفی مورد اطلاق قرار می گیرد هر دو روش می توانند تحت شرایط صحیح و کنترل مناسب تهویه ای مطلوب را ایجاد نماید.

تاکنون تهویه به روش فشار منفی به مراتب از مقبولیت بیشتری برخوردار بوده است. در سیستم فشار منفی، هوا توسط خروجی فن ها از سالن به سمت خارج مکیده می شود.این کشش باعث ایجاد یک منطقه کم فشار در داخل سالن می گردد. هوای خارج از سالن برای تامین خلا جزئی ایجاد شده در سالن، از طریق پنجره ها و ورودی های هوا به داخل هجوم می آورد.

هر سالنی که از فن های مکنده استفاده می کند اساسا از اصول تهویه فشار منفی بهره می برد. یک سالن دارای تهویه تونلی سالنی دارای فشار منفی می باشد. یک سالن محصور با 15 فن مکنده سالنی دارای فشار منفی است. سالن دارای پرده های جانبی و دو فن مکنده نیز سالنی با فشار منفی می باشد.

فشار منفی:

برای درک فشار منفی، سالن طیور را همانند یک کیسه پلاستیکی بزرگ در نظرمی گیریم. اگر مقداری از هوای کیسه کشیده شود (مثلا توسط یک جارو برقی )یک منطقه کم فشار درون آن ایجاد می گردد. هوای خارج از کیسه تمایل دارد که وارد شده و این خلا جزئی را پر نماید. این حالت را می توان با مشاهده فشرده شدن کیسه هنگام مکش هوا درک نمود. در مورد سالن مرغداری خلا جزئی ایجاد شده توسط فن های مکنده هوا به قدری نیست که باعث فرو ریختن سالن گردد. اما آنقدر هست که موجب ورود هوای خارج به داخل سالن شود. روشن کردن فقط یک فن معمولی مکنده لزوما به این معنا نیست که حتما مختصر خلائی ایجاد گردیده است. به عنوان مثال سالنی را به طول 400 فوت (تقریبا 120متر ) با دیوارها یا پرده های جانبی و با یک فن مکنده 36 اینچی در انتهای آن در نظر می گیریم در این سالن اگر همزمان پنجره های دو طرف یا پرده های دو طرف کاملا باز بوده و فن روشن باشد فن هوا را از نزدیکترین فضای باز موجود به داخل می کشد چرا که به حداقل مصرف انرژی نیاز دارد. اگر پنجره ها به میزان کافی در نزدیکی فن موجود و باز باشند این فن دیگر هوا را از ورودی های ابتدای سالن نخواهد کشید. در حقیقت فن هوا را از فاصله 20فوتی (6متری) خود اگر پنجره ای باز باشد می کشد نه از فواصل دور. در این شرایط تنها چیزی که بر تعویض و جابجایی هوا در بقیه سالن اثر می گذارد جریان باد خارج از سالن می باشد.

هر چقدر تعداد پنجره های نزدیکتر به فن بسته شوند، فن مجبور خواهد بود که هوای مورد نیاز جهت تخلیه را از فواصل دورو دورتر تامین نماید. هنگامی که سطح پنجره ها یا پرده های باز به حد دو فوت (60سانتیمتر)کاهش یابد فن هوا را از فاصله 50 فوتی (15 متری) خود در سالن خواهد کشید. اگر پنجره ها در حد یک فوت (30سانتیمتر) باز باشند فن هوا را تا فاصله 100  فوتی (30 متری)خواهد کشید. اگر پنجره ها یا پرده ها در حد یک اینچ (3سانتیمتری) باز باشند،آنگاه فن قادر به کشیدن هوا از قسمت ابتدای سالن خواهد بود. در سیستم تهویه تونلی نیز دقیقا به همین علت وجود شکاف و روزنه در دیوارها و سقف باعث می شود که هوای وارد شده از ورودی های ابتدای سالن به سرعت کافی نرسیده و تهویه مناسب کاهش یابد.

خلا جزئی مورد نظر تا زمانی که فن مکنده مکش هوا را از تمام قسمت های سالن آغاز ننماید، بوجود نخواهد آمد. هنگامی که این خلا مختصر شکل بگیرد چند پدیده رخ می دهد. اول اینکه هوا به طور یکنواخت از تمام ورودی های هوا به داخل سالن کشیده می شود. یعنی به هر میزان که هوا از پنجره یا پرده ابتدای سالن وارد می شود همان قدر هم از پنجره یا پرده انتهای سالن وارد خواهد شد. دوم اینکه این خلا جزئی اجازه می دهد که فن های مکنده بیش از کوران هوای خارج سالن بر روی تعویض هوای سالن تاثیر مثبت داشته باشند.این دو واقعیت کلیدهای موفقیت تهویه فشارمنفی می باشد.

مهم این است که تشخیص دهیم در صورت عدم ایجاد یک خلا مختصر فن های مکنده تهویه را فقط برای آن جوجه هایی که در نزدیک آنها هستند تامین می نمایند. در این شرایط  طیور دورتراز فن ها صرفا با کمک کوران باد خارج از سالن تهویه می گردند و این حالت می تواند موقعیت خطر سازی را در گله ایجاد نماید. در این شرایط اگر در بیرون از سالن بادی جریان نداشته باشد هوای تازه دریافتی طیور کاهش می یابد. بدون ایجاد یک خلا مختصر علی الظاهر ممکن است که بنظر آید فن های مکنده به همه طیور کمک می نماید اما در واقع تعداد محدودی پرنده منتفع خواهند شد.

اندازه گیری فشار منفی:

اینکه خلا مختصر در سالن ایجاد شده است یا خیر، را می توان با نگاه کردن به پرده های جانبی سالن مشخص نمود. در صورتیکه پرده ها به سمت داخل سالن کشیده شوند نشانه مطمئنی است که هوا به داخل سالن مکیده می شود. اما در مورد سالن های پنجره دار نیاز به اعمال فشار برای باز نمودن پنجره ها به سمت خارج نیز می تواند دال بر وجود فشار منفی باشد. چرا که هوای بیرون به پشت دیوارها فشار وارد می کند، بنابراین تلاش بیشتری برای باز کردن درها به سمت خارج لازم می باشد. در واقع، در سالن های دارای سطوح بالای فشار منفی، درهای باز خود به خود با نیروی قابل ملاحظه ای بسته خواهند شد.

همچنین روش های دقیق تری نیز برای تعیین وجود خلا جزئی وجود دارد .بهترین شیوه همانگونه که قبلا اشاره شد استفاده از دستگاه سنجش فشار ساکن یا استاتیک (مانومتر) می باشد. این دستگاه نه تنها تشکیل خلا جزئی بلکه مقدار آن را نیز نمایش می دهد. فشار ساکن اساسا توسط میزان اینچ ستون آب سنجیده می شود. اندازه معادل 0/01 اینچ نشانگر وجود یک خلا جزئی محدود می باشد. این میزان خلا معادل فشار مورد نیاز برای کشیدن آب به مقدار0/01اینچ به داخل یک نی آشامیدنی است. در سالن های پرورش طیور سطح خلا به ندرت بیش از 0/02 اینچ ستون آب می باشد. مانومتر معمولا بر روی دیواری که ورودی ها قرار دارند و نزدیک محور دریچه ورود هوا نصب می گردد تا تطبیق ورودی ها بر طبق سطح مکش هوا تسهیل گردد.