صنعت طيور در سال هاي اخير نقش پيشرو را در ميان صنايع كشاورزي در بيشتر نقاط دنيا به عهده داشته است.

توان بالقوه رشد بيشتر اين صنعت در بررسي مقدار گوشت، تخم مرغ به عنوان يك غذاي اصلي در رژيم غذايي انسان مشخص مي گردد. هر چند ميزان توليد گوشت طيور در دهه گذشته در تمام قاره ها مشابه مي باشد ولي تفاوت هاي زيادي در توليد تخم مرغ وجود دارد. آفريقا، آسيا و آمريكاي جنوبي بالاترين افزايش را در توليد تخم مرغ نشان داده اند در حالي كه آمريكاي مركزي و شمالي، اروپا و اقيانوسيه افزايش جزئي و حتي در مواردي كاهش توليد تخم مرغ را نشان داده اند. آمار بيانگر توليد در مناطق توسعه يافته و در حال توسعه جهان مي باشد. توليد تخم مرغ در طي يك دهه گذشته در مناطق در حال توسعه كه بيشتر مناطق گرم دنيا را در بر مي گيرد به سرعت در حال افزايش بوده است. در مورد توليد گوشت طيور نيز مقدار افزايش در مناطق گرم طي دهه گذشته به طور متوسط 43% بوده است به غير از چند كشور سعودي و فلسطين اشغالي، در بقيه مناطق گرم دنيا به دليل اينكه هنوز سطح مصرف در آنها خيلي پايين است از بالاترين توان بالقوه جهت رشد بيشتر برخوردار مي باشند. مصرف تخم مرغ در سبد كشورهايي كه در مناطق گرم واقع شده اند هنوز پايين تر از 100 تخم مرغ مي باشد و مصرف گوشت طيور نيز در آنها به طور متوسط پايين تر از كشورهاي معتدله است. براساس توسعه صنعت طيور در دو دهه گذشته و نياز به افزايش منابع پروتئين حيواني در مناطق گرم دنيا يك توافق عمومي مبني بر توسعه بيشتر صنعت طيور در اين مناطق وجود دارد.

در سال 2000 توليد جهاني تخم مرغ به 51 ميليون تن رسيده كه بالاترين افزايش توليد مربوط به كشورهاي داراي آب و هواي گرم است در رابطه با گوشت طيور نيز توليد جهاني چيزي حدود 47 ميليون تن بوده است كه 40% از اين سهم مربوط به كشورهاي داراي آب و هواي گرم مي باشند. هر چند نياز به تخم مرغ و گوشت طيور بسيار واضح مي باشد ولي ميزان در دسترس بودن اين فرآورده ها جهت تامين نياز پروتئين تعدادي از جوامع در مناطق گرم هنوز راه درازي در پيش دارد و چندين محدوديت در مسير توسعه بيشتر اين صنعت در اين مناطق وجود دارد. مشخص ترين عامل محدود كننده پرورش طيور در آن مناطق شرايط اقليمي است درجه حرارت بالا مخصوصاً همراه با رطوبت بالا تنش شديدي را براي طيور اعمال مي كند كه اين امر به كاهش عملكرد منجر مي شود خوشبختانه در طي دو دهه گذشته توسعه زيادي در رابطه با سالن سازي و عمليات داخل سالن در مناطق گرم صورت گرفته است. شركت هاي توليدكننده تجهيزات طيور وسايل گوناگوني را ابداء و فراهم كرده اند كه درجه حرارت سالن را كاهش داده و تنش گرمايي را پايين مي آورد اين نوآوري ها در ساخت سالن احتمالاً يكي از با اهميت ترين بخش هاي توسعه يافته در عمليات پرورش طيور مناطق گرم مي باشد كه ما در پايان نامه به بحث در پيرامون اين موارد مي پردازيم.

اهداف تهویه:

اساساً پنج دلیل برای تهویه هوای سالن های پرورش وجوددارد :

1- خارج نمودن حرارت اضافی

2- خارج نمودن رطوبت اضافی

3- محدود نمودن تجمع گازهای مضر تولید شده نظیرآمونیاک و دی اکسید کربن

4- به حداقل رساندن گرد و غبار

5- تامین اکسیژن برای تنفس

از میان این عوامل خارج نمون حرارت، رطوبت مازاد و تأمین اکسیژن کافی مهمترین عامل ها هستند. ایام سال (تابستان و زمستان) مشخص کننده این است که کدامیک ازاین عوامل اولی تر می باشند. هدف همه برنامه های پرورش طیور (گوشتی، پولت تخمگذار و مادرگوشتی وتخمگذار ) به طور خلاصه عبارت است از بهره گیری از بالاترین عملکرد طیور

در مورد پرورش دهندگان طیور گوشتی به حداکثر رساندن وزن بدن با کمترین هزینه و تلفات

در مورد پولت تخمگذار هدف تولید کننده عبارت است از تولید بیشترین تعداد و بالاترین وزن تخم مرغ با هزینه وضایعات حداقل است.

هدف پرورش دهندگان مرغ مادر نیز تولید تخم مرغ های قابل تفریخ با کیفیت بالا از 25تا 65 هفتگی می باشد. عوامل بسیاری در موفقیت برنامه های تولید دخیل هستند که برخی از آن ها عبارتند از تعداد، اندازه، کیفیت پوسته، باروری صحیح، ترکیب، شکل و رنگ لاشه، قابلیت تفریخ، ضریب تبدیل غذا، تعداد تلفات و .......... .تقریبا تمام ویژگی های مثبتی که ما در روند تولید خواهان آن هستیم به ویژه در طیورگوشتی به دلیل حساسیت بالای آنها می تواند تحت تاثیر محیط سالن پرورش قرارگیرد.

بنابراین مدیریت شرایط محیط داخل سالن عامل اصلی در اجرای موفق برنامه تولید مورد نظر می باشد. یکی از وظایف این مدیریت کنترل دمای سالن است که اساسا بر سه بخش تقسیم می گردد.

1-رعایت درجه حرارت صحیح و کیفیت هوای مطلوب در دامنه ای مناسب که در طی آن پرند گان در نقطه آسایش برای عملکردی دلخواه باشند.

2-تدارک دمایی یکنواخت در تمام سالن

3-توان حفظ مستمر درجه حرارت مناسب به منظور عدم تاثیر شدت تغییرات بر روی کمیت و کیفیت تولید یا باروری.

اگر محیط آشیانه خیلی سرد باشد،کالری بیشتری صرف تامین حرارت متابولیک به منظورگرم ماندن می شود و اگر سالن خیلی گرم شودکالری اضافی از طریق صرف انرژی و تعداد تنفس بیشتر وله له زدن دفع می گردد. هر دو وضعیت فوق منجر به کاهش عملکرد می شود از آنجا که حرارت تولید شده توسط پرندگان تمایل به باقیماندن در گله داشته و آشیانه را حتی در آب و هوای تقریبا سرد تا حد زیادی گرم می کند بنابراین برخورد با هوای بسیار گرم و نیز تجمع حرارت مازاد در سالن خصوصا در فصل تابستان و همچنین در مناطق دارای آب و هوای گرم رایجترین چالش پرورش دهندگان می باشد.

به عنوان مثال وجود 20000 پرنده گوشتی هفت هفته ای هر ساعت بیش50000BTU  گرما به سالن اضافه می کند همچنین گرمای خورشید از طریق سقف دیوارهای جانبی ورودی های هوا و سایر منافذ مقدار دیگری گرما معادل 1500000 BTU وارد می کند.

اگر این حرارت به خارج از سالن منتقل نگردد. دمای سالن بالا رفته و پرندگان تلف خواهند شد. در سایر انواع طیور نیز اثرات سوء دماهای بالا توسط کاهش کیفیت پوسته وکاهش باروری وکاهش سرعت رشد وکاهش سرعت وکمیت مصرف غذا و ....در نهایت مرگ نمایان می گردد. همچنین دمای خیلی بالا می تواند شرایط تولید غبار را فراهم کرده و موجب افزایش مشکلات تنفسی گردد. برای پیشگیری از تجمع این حرارت هوای سالن باید حداقل یکبار در دقیقه توسط فن های مکنده یا از طریق وزش بادهای خارج از سالن (کوران هوای طبیعی )تعویض گردد. هدف از تهویه در هوای سرد بسیار متفاوت از تابستان است. این هدف عبارت از وارد کردن هوای تازه کافی به منظور ممانعت از تجمع رطوبت و همزمان با آن حفظ حرارت تولید شده توسط پرندگان و مادر های مصنوعی می باشد. رطوبت توسط پرندگان و تجهیزات گرمایشی مرتبا به سالن اضافه می شود (پرندگان بیشترین سهم را در این ارتباط دارند) اگر سطح رطوبت در بستر توسط تهویه مناسب بخوبی کنترل گردد. سطوح آمونیاک گرد و غبار و اکسیژن و دی اکسید کربن در هوا بندرت ایجاد مشکل نموده و به تبع آن احتمال بروز بیماری های وابسته کاهش می یابد.

دلیل اینکه هدف از تهویه سالن بسته به فصل در طول سال متفاوت می باشد روش مورد استفاده ما برای تهویه نیز باید تغییر نماید .به همین دلیل است که بیشتر سالن ها خصوصا در مناطقی مثل کشور ما که دارای فصول و اقلیم های کاملا متمایز و متفاوت می باشد، باید واجد چند سیستم تهویه مختلف باشند. فن های مکنده و پنجره هایا پرده های دیوار های جانبی دو روش رایج تهویه هستند. اگر چه عملکرد پنجره ها یا پرده های دیوارهای جانبی نسبتا قابل فهم است اما چگونگی استفاده از فن ها را نمی توان به سادگی توضیح داد.