سرعت رشد مرغ های گوشتی در دهه های گذشته به طرز شگفت آوری افزایش یافته است

برای مثال وزن یک جوجه گوشتی در هنگام تفریخ تقریبا 40 گرم و ظرف دو ماه به حدود 4000 گرم افزایش می یابد.

در مورد انسان اگر یک کودک تازه متولد شده به وزن 3 کیلوگرم در نظر بگیریم با فرض داشتن سرعت رشدی مشابه جوجه گوشتی در طی دو ماه به وزن 300 کیلوگرم خواهد رسید. از این رو بسیار روشن است که جوجه های گوشتی از سرعت رشد بی نظیری برخوردارند.

عوامل موثر بر افزایش سرعت رشد جوجه مرغ تحت تاثیر:

·        ژنتیک

·        تغذیه

·        اثر متقابل این دو

بهبود سرعت رشد جوجه های گوشتی در طی دهه های گذشته حاصل:

ü     به گزینی ژنتیکی

ü     بهبود تغذیه

ü     شرایط پرورش

میانگین وزن هر جوجه مرغ نسبت به همتای بومی خود در شرایط تغذیه ای مدرن 2100 گرم بیشتر بوده است که اثر ژنتیک را نشان می دهد. وزن هر جوجه مرغ مدرن در شرایط تغذیه ای سال 1950، نسبت به سال 2000 به طور متوسط 550 گرم بیشتر بوده که بیانگر نقش تغذیه در بهبود رشد پرندگان است. نکته قابل توجه در افزایش سرعت رشد جوجه مرغ آن است که وزن نسبی عضلات مختلف جوجه مرغ به طور یکسان افزایش پیدا نکرده است بطور مثال عضله سینه در پرندگان به دو برابر افزایش پیدا کرده است. «عضله سینه حدود 50 درصد از کل پروتئین قابل مصرف لاشه های مرغ گوشتی را تشکیل می دهد.» در مقابل افزایش وزن نسبی در جوجه های مدرن اندام های قلب و ریه نه تنها افزایش نیافته است بلکه به گزینی ژنتیکی موجب کاهش وزن نسبی قلب و ریه ها شده است.

اندام هایی نظیر عضله سینه که گوشت قابل مصرف مرغ را تشکیل می دهند مصرف کننده اکسیژن در بدن اند. قلب و ریه تامین کننده اکسیژن برای ساخت بافت هایی مانند عضله سینه هستند. در نتیجه توازن بین اندام های مصرف کننده و تامین کننده اکسیژن در بدن مرغ های گوشتی امروزی بر هم خورده است.

بدیهی است رشد چشمگیر عضلات بدن نظیر عضلات سینه در مرغ های گوشتی امروزی بدون افزایش چشمگیر و متناسب در اندم هایی چون قلب و ریه امکان پذیر نیست. برون ده قلبی باید از 8 میلی لیتر در دقیقه در یک جوجه 40 گرمی به حدود800 میلی لیتر در دقیقه در یک مرغ 4 کیلوگرمی افزایش یابد. به بیان دیگر برون ده قلبی طی 8 هفته پرورش جوجه گوشتی باید 100 برابر افزایش یابد. سیستم گردش خون ریوی مرغ های گوشتی امروزی با حداکثر ظرفیت خود مجبور به کار هست از طرفی به دلیل ویژگی های خاص ریه پرندگان که برخلاف پستانداران قابلیت اتساع ندارند پر خونی عروق ریوی موجب پیدایش فشار خون ریوی می شود در بلند مدت پرکاری قلب موجب ضعیف شدن ماهیچه بطن راست و از دست رفتن شکل طبیعی دریچه های دهلیزی بطنی راست قلب می شود.

هایپوکسی منشا ناهنجاری قلبی – عروقی در مرغ های گوشتی می شود. در شرایط هایپوکسی (کاهش فشار نسبی اکسیژن) که در مناطق مرتفع دیده می شود وضعیت هایپوکسی به طور فزاینده ای تشدید می شود. با کمبود اکسیژن و تدام موضوع میزان گلبول قرمز خون افزایش یافته و در نتیجه موجب افزایش فشار خون و نهایتا موجب بروز ناهنجاری های متابولیکی نظیر آسیت و مرگ ناگهانی می شود

جولیان 1993 گزارش نمود شیوع آسیت در جوجه های پرورش یافته در ارتفاع 2895 و 2590 متر به ترتیب 6 و 2 برابر بیشتر از شیوع آسیت در جوجه های گوشتی پرورش یافته در ارتفاع 1980 متر از سطح دریا بود.

شیوع این ناهنجاری در هفته های پنجم و ششم دیده می شود با این حال ممکن است در هفته اول نیز مشاهده شود میزان بروز آسیت در نرها بالاتر از ماده ها و در زمستان بیشتر از تابستان است نشانه های بالینی سیاه و سیانوژه شدن تاج, غبغب و پوست بدن، ژولیدگی و از دست رفتن درخشندگی پرها، ادم زیر پوستی، اتساع شکم، بی میلی جوجه مرغ به حرکت و زمین گیر شدن، تنفس صدا دار عوامل ایجاد کننده ژنتیکی، فیزیولوژیکی، آناتومیکی، محیطی،تغذیه ای، بر بروز و پیشرفت آسیت در جوجه های گوشتی تاثیر گذار است.

عوامل محیطی:

افزایش ارتفاع با کاهش نسبی فشار اکسیژن و افت دما همراه است به ازای هر 1000 متر ارتفاع از سطح دریا غلظت اکسیژن هوا، 2.5 درصد کاهش می یابد در ارتفاع 2000 متری غلظت اکسیژن به 16 درصد کاهش می یابد.

در صورت کمبود اکسیژن هموگلوبین کمتری با اکسیژن اشباع شده و در نتیجه جوجه مرغ مجبور به تولید بیشتر گلبول قرمز برای تامین اکسیژن خواهدکرد که این امر نهایتا منجر به بروز آسیت خواهد شد دما در محیط سرد نرخ متابولیکی برای نگهداری دمای طبیعی بدن کاهش می یابد در نتیجه برون ده قلب و مصرف اکسیژن افزایش می یابد و شرایط بروز آسیت فراهم می شود. نرخ رشد در سرما معمولا بیشتر است و این موضوع احتمال بروز آسیت را افزایش می دهد. در معرض سرما قرار گرفتن در 10 روز اول دوره پرورش نرخ متابولیکی جوجه های گوشتی را برای چند هفته تحت تاثیر قرار داده و موجب افزایش احتمال وقوع آسیت در انتهای دوره پرورش می شود. درجه حرارت محیطی سرد موجب آزادسازی TSH و افزایش ترشح هورمون T3 در پلاسما می گردد.

هورمون T₃ موجب افزایش نرخ متابولیکی و مصرف اکسیژن می شود و شرایط وقوع آسیت را فراهم می سازد.